Jak dobrać czekan do turystyki zimowej?
Dobór odpowiedniego czekana jest absolutnie kluczowy dla bezpieczeństwa i komfortu podczas zimowej turystyki górskiej. Ułatwi poruszanie się po szlakach z odcinkami pokrytymi śniegiem lub lodem. Czekan to nie tylko narzędzie, to twój trzeci punkt podparcia, hamulec w razie upadku i punkt zaczepienia. Przy dziesiątkach modeli wybór odpowiedniego sprzętu może wydawać się trudny. Poniższy poradnik pomoże Ci wybrać idealny czekan do turystyki zimowej.
Artykuł sponsorowany
Przeznaczenie i klasyfikacja czekanów
Czekan to podstawowe narzędzie asekuracyjne w zimowych górach, służące do podpierania się, wykopywania stopni oraz, co najważniejsze, do hamowania upadków (tzw. hamowanie z użyciem czekana).
Do turystyki zimowej (np. tatrzańskiej) potrzebujesz czekana turystycznego (alpinistycznego), który jest klasyfikowany zgodnie z normą wytrzymałości:
- Czekan typu B (Basic / Typ 1):
- Stylisko – zazwyczaj proste lub tylko lekko wygięte, co ułatwia podpieranie się (funkcja laski).
- Przeznaczenie – podstawowa turystyka na lodowcach, zaśnieżonych szlakach i umiarkowanie stromych zboczach. Służy głównie do podpierania i hamowania.
- Wytrzymałość – spełnia minimalne wymagania wytrzymałości dla ogólnej turystyki górskiej, w tym hamowania upadków.
- Czekan typu T (Technical / Typ 2):
- Stylisko i wytrzymałość – posiada znacznie większą wytrzymałość, osiąga to dzięki grubszej stali i/lub bardziej wytrzymałej konstrukcji.
- Przeznaczenie – wspinaczka lodowa, mikstowa oraz budowa stanowisk asekuracyjnych w trudnym terenie.
Wniosek: Dla typowej turystyki zimowej (np. w Tatrach) wybierz czekan typu B (Basic/ Typ 1). Jest lżejszy i tańszy, a jego wytrzymałość jest w zupełności wystarczająca do podpierania i hamowania.
Dobór optymalnej długości czekana
Prawidłowa długość czekana turystycznego jest kluczowa. Wybierając czekan, kieruj się jego główną rolą: skutecznością hamowania upadku i stabilizacją na stromych zboczach.
Zalecany zakres: Dla większości osób długość powinna mieścić się w zakresie 50 cm do 65 cm.
- Długi Czekan
- Zalety:
- Dłuższy czekan (turystyczny) zapewnia lepszą dźwignię podczas hamowania upadku. Zbyt krótki czekan może utrudnić wytworzenie wystarczającej siły docisku do skutecznego wbicia ostrza (dzioba) w zbocze.
- W miękkim śniegu długi czekan można wbić głębiej, co daje większą pewność i siłę trzymania.
- Wady – na bardzo stromym terenie (np. powyżej 45 stopni), długi czekan staje się nieporęczny i utrudnia szybkie przyjęcie pozycji do hamowania.
- Krótki Czekan
- Zaleta – krótszy czekan (techniczny, 45–55 cm) jest łatwiejszy do szybkiego operowania i kontrolowania na bardzo stromych i technicznych zboczach.
- Wada – mniejsza dźwignia i mniejszy zasięg do podparcia w mniej stromym terenie.
Metoda pomiaru – stań prosto, trzymając czekan za głowicę (ostrze i łopatka skierowane w dół) i wyprostuj rękę wzdłuż tułowia. Optymalna długość: grot czekana powinien sięgać do połowy łydki.
Orientacyjna tabela długości (dla ogólnego porównania):
| Wzrost (cm) | Orientacyjna długość czekana (cm) |
| <170 | 50–55 |
| 170−180 | 55–60 |
| 180−190 | 60–65 |
| >190
|
65–70
|
Materiały i Waga
- Głowica – ostrze i łopatka powinny być wykonane ze Stalowe ostrze umożliwia lepszą penetrację zmrożonego śniegu/lodu. Unikaj ultralekkich czekanów z głowicą aluminiową, chyba że mają być używane wyłącznie jako sprzęt „na wszelki wypadek” (np. skialpinizm).
- Stylisko – proste stylisko jest idealne do wbijania w celu autoasekuracji (trzeci punkt podparcia). Lekkie wygięcie ułatwia hamowanie.
- Grot – lepsze są te z klasyczną ostrą końcówką niż ze ściętym styliskiem.
- Klasyczny grot najczęściej ma kształt stożkowy lub trójkątny szpikulec wykonany ze stali kutej (lub wysokiej jakości stopów), co zapewnia trwałość i odporność na ścieranie. Jego podstawowe funkcje to zapewnienie stabilnego oparcia podczas marszu w mniej stromym i twardym terenie. Może też służyć jako tymczasowy punkt asekuracyjny (np. w twardym śniegu) lub do wbijania przy budowie stanowiska w śniegu.
- Grot zastąpiony ściętym styliskiem. W czekanach, gdzie liczy się każdy gram, producenci często rezygnują z osobnego, stalowego grotu. Koniec aluminiowego styliska jest ukośnie ścięty i naostrzony, aby nadal pełnił funkcję grotu. Ścięty koniec nadal pozwala na wbijanie w śnieg. Takie rozwiązanie stosuje się w czekanach skitourowych i ultralekkich (np. do szybkiego alpinizmu), w celu maksymalnej redukcji wagi, gdzie narzędzie jest noszone głównie na plecaku.
Waga – czekan turystyczny powinien być na tyle lekki, by nie obciążać plecaka, ale musi mieć mocne, stalowe ostrze, by skutecznie wbijać się w twardy śnieg.
Ważne
- Łopatka – zdecydowanie pożądana w czekanach turystycznych. Służy do wykuwania stopni i kopania w śniegu.
- Oznaczenia i normy – czekan powinien posiadać normę EN 13089 oraz oznaczenia CE i UIAA. Oznaczenie Typ B (lub 1) jest standardem dla turystyki.
Pamiętaj, że posiadanie czekana to tylko połowa sukcesu. Kluczowe jest opanowanie techniki hamowania upadków i poruszania się z czekanem, co najlepiej zrobić na kursach turystyki zimowej.
Zapraszamy na kursy w Mountain Climbing School
Powiązane artykuły
