111 lat Orlej Perci! Zobacz film z jej przejścia

Dokładnie 111 lat temu, 16 lipca 1903 roku rozpoczęła się budowa najtrudniejszego szlaku polskich Tatr – Orlej Perci. Prezentujemy opis trasy oraz warty obejrzenia filmik obrazujący jej przejście.

Pomysłodawcą utworzenia szlaku był Franciszek Henryk Nowicki, poeta okresu Młodej Polski i taternik. Samo wytrasowanie go odbyło się w latach 1903-1906 dzięki nakładom Towarzystwa Tatrzańskiego, księdza Walentego Gadowskiego oraz kilku górali. Na cześć powstania szlaku ks. Gadowski umieścił w ścianie Zawratowej Turni figurę Matki Boskiej o wysokości 122 cm, która zachowała się po dzień dzisiejszy.

Początkowo Orla Perć obejmowała szlak od Zawratu, poprzez Kozi Wierch, Granaty, Krzyżne, Wołoszyn aż Polany pod Wołoszynem. Odcinek Krzyżne-Polana pod Wołoszynem został jednak zamknięty w 1932 roku.

Pokonanie całej znakowanej na czerwono trasy (bez czasu dojścia na grań) zajmuje ok. 8 godzin. Choć przejście jej całej w jeden dzień jest możliwe dla najbardziej sprawnych turystów, lepiej podzielić ją na dwie części: Zawrat-Granaty oraz Granaty-Krzyżne. Należy pamiętać, że na odcinku od Zawratu na szczyt Koziego Wierchu szlak jest jednokierunkowy.

Na Orlej Perci wyznaczono miejsca, z których zejść można do położonych poniżej dolin (szczególnie przydatne w przypadku załamania pogody). Są to:

– Kozia Przełęcz (żółty szlak do Doliny Gąsienicowej lub Doliny Pięciu Stawów Polskich)

– Kozi Wierch (czarny szlak do Doliny Pięciu Stawów Polskich)

– punkt ponad Żlebem Kulczyńskiego (czarny szlak do Doliny Gąsienicowej)

– punkt pod wierzchołkiem Zadniego Granatu (zielony szlak do Doliny Gąsienicowej)

– Skrajny Granat (żółty szlak do Doliny Gąsienicowej)

Opis szlaku

Orla Perć zaczyna się na przełęczy Zawrat, skąd w zaledwie kilkanaście minut można dotrzeć na szczyt Małego Koziego Wierchu (2228 m n.p.m.). Ten łatwy odcinek nie zapowiada dalszych trudności, które pojawiają się już przy zejściu do Zmarzłej Przełączki Wyżniej (2201 m n.p.m.), gdzie po wąskiej półce skalnej trzeba przejść ponad przepaścią. Następnie trasa wiedzie poniżej grani, trawersując północne zbocze Zmarzłych Czub. Miejsce to jest ubezpieczone łańcuchami, jednak może być bardzo niebezpieczne, szczególnie przy zalegającym śniegu lub śliskim podłożu. Nieco mniejsze trudności przynosi zejście z niższej z dwóch turni Zmarzłych Czub (2189 m n.p.m.) na Zmarzłą Przełęcz (2126 m n.p.m.), stanowiącej dogodne miejsce na krótki odpoczynek i punkt widokowy na popularną wśród taterników ścianę Zamarłej Turni. Szlak przecina tarasem ubezpieczonym klamrami, docierając do budzącego bodaj najwięcej emocji punktu na całej Orlej Perci: 8-metrowej drabinki umożliwiającej zejście na Kozią Przełęcz (2137 m n.p.m.). Jest ona wąskim wcięciem pomiędzy Zamarłą Turnią a Kozimi Czubami, na które wchodzi się przy pomocy klamer i łańcuchów. Dalszy odcinek należy do najtrudniejszych technicznie etapów trasy. Zejście na Kozią Przełęcz Wyżnią (2240 m n.p.m.) jest mocno eksponowane i mimo sztucznych ułatwień przysporzyć może sporo problemów. Na przełęczy nie ma zbyt dużo miejsca na odpoczynek przed zmierzeniem się z kolejnym stromym odcinkiem (liczne łańcuchy), tym razem podejściem na Kozi Wierch (2291 m n.p.m.). Najwyższy położony w całości na terenie Polski szczyt stanowi doskonały punkt widokowy, a rozciągająca się z niego panorama zaliczana jest do najpiękniejszych w Tatrach.

Następna część trasy jest o wiele łatwiejsza. Początkowo wiedzie razem z czarnym szlakiem schodzącym do Doliny Pięciu Stawów Polskich, odbijając dalej na północ w kierunku Granatów. Pozbawiony trudności odcinek graniowy doprowadza do górnej części Żlebu Kulczyńskiego. Orla Perć wchodzi tu w ubezpieczony klamrami i łańcuchami ok.20-metrowy komin. Po jego pokonaniu już tylko kilka minut wędrówki pozostaje do osiągnięcia wierzchołka Zadniego Granatu (2240 m n.p.m.). Dalsze przejście na Pośredni Granat (2234 m n.p.m.) nie powinno przynieść większych problemów. Nieco bardziej skomplikowane jest dotarcie z tego miejsca na Skrajny Granat. Najpierw podczas schodzenia należy pomóc sobie rękami, a następnie, w okolicach Skrajnej Sieczkowej Przełęczy wykonać krok ponad sporej głębokości szczeliną (ubezpieczona łańcuchem). Miejsce to jest ciekawe także ze względu na przebiegający zachodnim zboczem Żleb Drege’a, w swej górnej części łagodny i porośnięty trawą, poniżej zaś zakończony urwiskiem skalnym. Próba zejścia tą drogą mieć może tragiczny finał. Końcowe podejście na Skrajny Granat (2225 m n.p.m.) jest stosunkowo łatwe, a sam szczyt stanowi świetny punkt na odpoczynek i podziwianie efektownej panoramy. Dobrze widoczna jest stąd Orla Grań oraz cztery doliny: Gąsienicowa, Pańszczyca, Buczynowa oraz Pięciu Stawów Polskich. Ze Skrajnego Granatu skierować się można żółtym szlakiem w dół do Czarnego Stawu Gąsienicowego lub kontynuować wędrówkę Orlą Percią. Należy jednak pamiętać, że na całym odcinku do przełęczy Krzyżne nie będzie już możliwości zejścia z grani znakowaną drogą.

Tuż za Skrajnym Granatem trasa odbija w kierunku wschodnim. Pierwsze trudności pojawiają się już na początkowym odcinku, prowadzącym na Granacką Przełęcz po dość kruchym, ubezpieczonym łańcuchami terenie. Przez cały czas towarzyszą one wędrówce, a tuż pod Orlą Przełączką Niżnią w bezpiecznym podejściu pomaga także krótka drabinka. Następnie szlak omija szczyt Orlej Baszty i wiedzie w dół po łańcuchach na przełęcz o interesującej nazwie: Pościel Jasińskiego. Kolejny etap trasy to trawers Buczynowych Czub (2125 m n.p.m.), trudny i wymagający szczególnej ostrożności ze względu na śliskie podłoże i możliwość zalegania śniegu, charakterystyczne dla zacienionych północnych zboczy. Dalej droga powraca na stronę południową i prowadzi przez Przełęcz Nowickiego oraz trawiaste stoki Wielkiej Buczynowej Turni. Ostatnie ubezpieczone łańcuchami miejsce to rejon Buczynowej Przełęczy i skalne zbocze Małej Buczynowej Turni, jednak nie powinny one przysporzyć większych trudności. Końcowa część Orlej Perci wiedzie poniżej charakterystycznego w kształcie Ptaka oraz Kopy pod Krzyżnem na położoną nieopodal Przełęcz Krzyżne. Czas przejścia od Skrajnego Granatu zależnie od warunków na trasie i sprawności turysty waha się od nieco ponad 2 do 3 godzin.

Orla Perć to bez wątpienia jeden z najbardziej atrakcyjnych szlaków w polskich Tatrach. Wspaniałe widoki z grani, zróżnicowana rzeźba terenu i chęć sprawdzenia się w trudnych warunkach przyciągają tłumy turystów. Trzeba jednak zdecydowanie podkreślić, że trasa ta przeznaczona jest jedynie dla osób obytych z chodzeniem po górach, dysponujących odpowiednimi umiejętnościami technicznymi (poruszanie się po stromych skałach) i odpornymi na przepaście. Poza nielicznymi łatwiejszymi fragmentami, Orla Perć niemal na całej swojej długości obfituje w odcinki wymagające, przeważnie mocno eksponowane. Trudności dodatkowo wzrastać mogą w zależności od warunków pogodowych. Popularność szlaku sprawia, że w sezonie letnim bywa on zatłoczony, co wymaga wzmożonej ostrożności, a często także wydłuża czas wędrówki.

Na koniec prezentujemy bardzo ciekawy filmik z przejścia Orlej Perci:

Tagi: Granaty historia Kozi Wierch Krzyżne opis Orla Perć Zawrat